.png)
Zelenilo i drveće u gradovima ne donose samo ljepotu i mir – oni imaju moć da hlade, štite i spašavaju živote tokom toplotnih talasa. Iako taj efekat svi osjećamo kada se sklonimo u hlad tokom vrelih ljetnjih dana, nije bilo jasno koliko on zaista znači po ljudsko zdravlje.
Sve do sada.
Studija sa Univerziteta Monaš iz Melburna, prema navodima samih autora, prva je izračunala koliko bi povećanje zelenila moglo smanjiti broj smrti izazvanih toplotom u urbanim sredinama – i to na globalnom nivou, između 2000. i 2019. godine.
Da su gradovi bili za 30% zeleniji tokom dvije posmatrane decenije, sačuvalo bi se čak 1,16 miliona života uz smanjenje temperature za, u prosjeku, 0,19 °C, navode naučnici.
U početnom scenariju, oko 3,2 miliona smrtnih slučajeva, od 2000. do 2019, pripisuje se izloženosti toploti. Drugim riječima, zahvaljujući zelenilu, moglo bi se spriječiti preko jedne trećine svih smrti usljed vrućina.
Čak i manji stepen ozelenjavanja pozitivno bi se odrazio na javno zdravlje – sa 10% više vegetacije, moglo bi se izbjeći 860.000 smrtnih slučajeva, dok bi 20% više zelenila spasilo 1,02 miliona života.
Ovaj rad objavljen je krajem aprila u prestižnom naučnom časopisu The Lancet Planetary Health.
Projekcije se temelje na podacima o smrtnosti i temperaturama sa čak 830 lokacija iz 53 zemlje, koji su potom ekstrapolirani na svaki veliki urbani centar – njih preko 11 hiljada. Za mjerenje pokrivenosti zelenilom korišćen je poseban indeks vegetacije (EVI), zasnovan na satelitskim snimcima.
Kako se objašnjava u istraživanju, porast indeksa vegetacije ima efekat hlađenja i značajno smanjuje rizik od umiranja od toplote.
Površine pod travom, drvećem i drugim biljkama u gusto naseljenim urbanim sredinama ne samo da nam pružaju privremeno zeleno utočište od vrućina, već pomažu u rashlađivanju okoline kroz isparavanje. Samim tim, broj ljudi na udaru ekstremne toplote biva manji, a životni uslovi se drastično poboljšavaju.
Pozitivan uticaj zelenila primjećuje se širom planete, a posebno na nekoliko žarišta, uključujući južnu i istočnu Aziju, kao i jug i istok Evrope.
Poziciju Beograda možemo vidjeti na mapi 1.000 najnaseljenijih područja – glavni grad Srbije je među urbanim centrima u kojima bi podvig ozelenjavanja donio najviše koristi, tačnije, u najvećoj mjeri smanjio udeo toplote u ukupnoj smrtnosti.
U dodatku studije mogu se vidjeti i konkretne brojke: od 2000. do 2019, povećanje zelenila u Beogradu smanjilo bi broj smrtnih slučajeva zbog vrućina za najmanje 3.983, a najviše 5.567 – u slučaju da se vegetacija proširila za 30%.
Smanjenje emisija i energetska tranzicija ostaju najvažniji koraci u borbi protiv klimatskih promjena. Ipak, ne smijemo zaboraviti ni zelenilo, koje se takođe pokazalo kao neizostavan saveznik u zaštiti javnog zdravlja i spašavanju života tokom sve učestalijih toplotnih talasa.
Beograd, međutim, ide u suprotnom pravcu – umjesto da zeleni, on postaje sve sivlji: samo u protekle dvije decenije, grad je izgubio više od 10% javnih zelenih površina, a trenutno je tek 28. među 37 evropskih prijestonica po udjelu zelenila.
Investitorski urbanizam i kratkoročna logika profita potiskuju dugoročne interese građana – zdravlje, sigurnost i otpornost na klimatske promjene.
S tim na umu, umjesto još betona, Beogradu hitno treba više drveća. U vrijeme sve smrtonosnijih vrućina, zelenilo više nije luksuz – već pitanje opstanka.
Ne propusti vijesti i članke o klimatskim promjenama koje redovno objavljujemo.
IZVORI:
https://klima101.rs/zelenilo-gradovi-smrtnost-toplotni-talasi/
Ne propustite novosti, savjete i priče o zaštiti životne sredine koje redovno dijelimo.
Zaprati Zeleni talas na Instagramu
Lajkuj Zeleni talas na Facebooku
Zaprati Zeleni talas na X-u
Zaprati Zeleni talas na YouTube kanalu
